داده‌های وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که تعداد مصرف‌کنندگان نوشیدنی‌های الکلی در ایران حدود پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر است. از این تعداد حدود دو میلیون و ۴۰۰ هزار نفر «علائم الکلیسم» دارند و حدود ۶۳۹ هزار نفر نیز معتاد به الکل‌اند.
آمار سند «پیشگیری و کاهش مصرف مشروبات الکلی در ایران» تنها مصرف‌کنندگان دائمی و تفننی نوشیدنی‌های الکلی را تا سال ۱۳۹۸ شامل می‌شود، حال آنکه به گواهی کارشناسان، در سال‌های اخیر به‌دلیل شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی شمار مصرف‌کنندگان الکل افزایش یافته است. با این حال مسئولان وزارت بهداشت خدمات پیشگیری و ترک و بازتوانی سوءمصرف الکل را به حداقل ممکن رسانده‌اند.
سند «پیشگیری و کاهش مصرف مشروبات الکلی» که وزارت کشور تابستان ۱۳۹۹ آن را ابلاغ کرد نشان می‌داد که تعداد مصرف‌کنندگان الکل در چهار سال منتهی به ۱۳۹۸ بیش از پنج درصد افزایش یافته و میزان مصرف الکل از چهار درصد در سال ۱۳۹۴ به بالای ۹ درصد در سال ۱۳۹۸ رسیده است.
طبق این سند بنا بود برنامه‌های پیشگیری، درمان و بازتوانی به‌گونه‌ای تداوم یابد که تا سال ۱۴۰۴ نیمی از دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفری که علائم الکلیسم دارند امکان درمان داشته باشند. کاهش ۲۰ درصدی جمعیت مصرف‌کنندگان الکل نیز در این سند پیش‌بینی شده بود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما سند اخیر نیز درنهایت به سرنوشت دیگر اسناد و طرح‌های کاهش آسیب در جمهوری اسلامی بدل شد؛ به‌طوری‌که گزارش روزنامه اعتماد آشکار می‌کند مسئولان وزارت بهداشت دولت سیزدهم امکانی برای بهبود معتادان الکل فراهم نکردند و «خدمات پیشگیری و بازتوانی را نیز به صفر رساندند».
یک منبع آگاه وزارت بهداشت به این روزنامه گفت که از پاییز ۱۴۰۰ به دنبال تعطیلی، تمدید نشدن مجوز کار و نیز توقف فعالیت مراکز درمان و بازتوانی بیماران معتاد به الکل «وضعیت نگران‌کننده‌ای» به وجود آمده است، زیرا طی سه سال اخیر هیچ‌گونه درمان تخصصی برای بیمار مصرف‌کننده الکل وجود نداشته است. در این اوضاع بیماران مایل به ترک، مجبور بوده‌اند به روان‌پزشک مراجعه کنند، حال آنکه ترک اعتیاد الکل نیازمند پزشک متخصص، مداخله تخصصی و درمان مستمر است.
به گفته این منبع، طی سه سال اخیر وزارت بهداشت روند صدور مجوز این مراکز را با بهانه‌هایی مانند «بررسی عمیق‌تر» متوقف کرده است و از سوی دیگر با حمایت از جرم‌انگاری مصرف الکل، شرایطی ایجاد کرده است که در نتیجه آن مصرف‌کنندگان الکل حتی در صورت بدحالی و مسمومیت نیز جرئت مراجعه به بیمارستان را نداشته‌اند و چه‌بسا برخی از آنان در کنج خانه جان باخته باشند.
این در حالی است که مصرف نوشیدنی‌های الکلی در سال‌های اخیر افزایش یافته است. افزایش شمار سوپرمارکت‌هایی که آبجو می‌فروشند و رستوران‌ها و کافه‌هایی که پنهانی به مشتریان‌شان نوشیدنی‌های الکلی عرضه می‌کنند اثبات‌کننده این موضوع است.
منبع روزنامه اعتماد در وزارت بهداشت نیز ضمن اشاره به تشدید نارضایتی‌های اجتماعی در سال‌های اخیر گفت: «مشروب هم مانند مواد مخدر و محرک‌ها راه‌حلی جعلی برای فراموشی است.»
این منبع در ادامه افزود: «از سال ۱۴۰۰ تاکنون نه مرکزی برای ترک اعتیاد الکل به راه افتاده و نه دارویی برای ترک اعتیاد وارد کشور شده است. مراکز معدودی هم که برای ترک اعتیاد الکل داشتیم تعطیل کرده‌اند.»
به گفته یک درمانگر اعتیاد با نام خانوادگی شیرازی، نپذیرفتن واقعیت مصرف الکل در سطوح بالای حاکمیت، سبب می‌شود مصرف‌کنندگانی که قصد ترک اعتیاد یا درمان مسمومیتشان را دارند از پی‌گیری آشکار درمانشان بترسند و آمار مرگ‌ومیر براثر مصرف الکل به‌شکل پنهانی افزایش یابد.
قربانیان مصرف نوشیدنی‌های الکلی در ایران به کسانی که اعتیاد دارند محدود نیست و سایر شهروندان را نیز دربر می‌گیرد.
ممنوعیت تولید، واردات و فروش نوشیدنی‌های الکلی در ایران سبب شده است که بسیاری از شهروندان به مصرف محصولات غیراستاندارد و دست‌ساز روی آورند که گاه به مسمومیت و حتی مرگ آنان می‌انجامد.
هرچند طبق گزارش وزارت کشور حدود پنج میلیون نفر در ایران نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنند، آمارهایی که از تعداد مسموم‌شدگان منتشر می‌شود به تردیدها درباره آمار رسمی علاقه‌مندان مصرف الکل در ایران دامن می‌زند.
در جمهوری اسلامی ایران مصرف الکل مطابق شرع اسلام مستوجب «حد» است و مجازاتی برابر ۷۴ ضربه شلاق دارد که قابل خرید نیست. روزانه صدها نفر از مردم ایران به جرم نوشیدن الکل در دایره اجرای احکام قوه قضاییه شلاق می‌خورند و درنتیجه آسیب‌های جسمی و روحی می‌بینند.
در اردیبهشت‌ماه سال جاری، پس از انتشار گزارشی درباره مسمویت تعدادی پزشک درپی نوشیدن الکل در شیراز، برخی از رسانه‌ها و مقام‌های ایران خواستار برخورد با این افراد شدند.
روزنامه کیهان نوشت: «علاوه بر دستگیری عامل فروش این مشروبات الکلی دست‌ساز تقلبی، باید به تخلف این تحصیل‌کرده‌ها در مقطع عالی نیز رسیدگی شود.»
جلال رضوی‌مهر، رئیس مجمع نمایندگان طلاب، نیز از دادستان استان فارس و نماینده خامنه‌ای در این استان خواست که «حدود شرعی و الهی» را درمورد کسانی که نوشیدنی الکلی مصرف کرده‌اند اجرا کنند.
سازمان پزشکی قانونی پیش‌تر اعلام کرده بود که مسمومیت الکلی در ایران سالانه جان ۱۰۰ تا ۱۲۰ نفر و گاه تعداد بیشتری را می‌گیرد، و همچنین سن مسموم‌شدگان براثر الکل نیز بین ۱۴ تا ۷۴ سال است.
